بررسی اثرات پخش سیلاب بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی ‏خاک عرصه پخش سیلاب جاجرم خراسان

نویسندگان

عبدالصالح رنگ آور

غلامعلی گزانچیان

حسن انگشتری

رضا غفوریان

چکیده

رسوب­ گذاری مواد معلق سیلاب­ ها بر روی اراضی سنگلاخی و درشت دانه مناطق گرم و خشک، باعث تغییراتی در بافت، ساختمان، افزایش عمق و حاصل خیزی آن­ ها می­ شود. به ­منظور بررسی اثر پخش سیلاب بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک، عرصه پخش سیلاب جاجرم در استان خراسان انتخاب شد. این عرصه در مخروط افکن ه­ای با شیب عمومی 0.75% تا یک در صد قرار گرفته، متوسط بارندگی سالانه آن 146.3 میلی متر برآورد شده است و اقلیم آن خشک تا فرا خشک است. در سال­ های 1374 تا 1378 قبل از سیلاب گیری عرصه، در سه نوار اولیه شبکه، هفت پروفیل حفر شد. از افق­های قابل تشخیصa ، c و عمق صفر تا سی سانتی متری (حدود ضخامت لایه شخم در زراعت­ های سیلابی) نمونه ­برداری شد. کمیت عوامل موثر در خصوصیات خاک در آزمایشگاه تعیین شد. پس از سه نوبت سیل­ گیری، نمونه ­برداری مجدد از همان مکان ­ها انجام و آزمایش­ ها تکرار شد. داده های حاصل از آزمایش­ ها در هر یک از افق­ ها و نوارهای پخش، برای مقایسه عوامل مختلف، قبل و بعد از پخش سیلاب بر اساس آزمون t و مقایسه تاثیر کلی سیلاب به صورت اسپلیت بلوک با سه تکرار تحلیل شد. تجزیه واریانس نمونه­ها نشان داد که  پخش سیلاب بر روی نسبت شن، رس، مقدار مواد آلی، بی­کربنات در سطح (5%› p) و کلسیم، منیزیم، کلر، سدیم، نسبت جذب سدیم و هدایت­الکتریکی در سطح (1%› p) مؤثر و بین نمونه ­های قبل و بعد از پخش سیلاب اختلاف معنی­ داری وجود داشت. مقایسه میانگین­ کمیت عوامل شوری خاک، کلسیم و منیزیم در افق ­های a و c و لایه شخم، در قبل و بعد از پخش سیلاب تنها، در لایه شخم اختلاف معنی ­دار را نشان داد. نسبت شن به رس و شن به سیلت در افق a کاهشی را نسبت به افق c و لایه شخم نشان داد. ضمن آن­که پخش سیلاب در دیگر ویژگی­ های خاک موثر نبود. نتایج این تحقیق مربوط به سه نوبت سیل ­گیری در عرصه است. باتوجه به نتایج حاصل از این بررسی و افزایش برخی از املاح به خاک در اثر پخش سیلاب، لزوم تحقیقات و بررسی­ های بیش­تر را طلب می ­کند.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

تجزیه فیزیکی و شیمیایی خاک، ایستگاه‌های پخش سیلاب، رسوب، حاصل‌خیزی

Floodwater Spreading (FS) plays an effective role in improving soil fertility, ground water recharge, vegetation cover, and desertification control. The soil fertility might increase as a result of a suitable suspended sediment material transferred to the downstream by flood events. To define a relevant FS method which increases the efficiency of the FS projects, it is necessary to study the qu...

متن کامل

تأثیر پخش سیلاب بر خصوصیات فیزیکی خاک (مطالعه موردی: پخش سیلاب دلیجان، استان مرکزی)

کاربرد سیلاب برای جبران کمبود رطوبت مورد نیاز رشد گیاه و کاهش خسارت های ناشی از سیلاب به اشکال مختلف امکان­پذیر است. با استفاده از سیستم های پخش سیلاب، سیلاب های فصلی در اراضی مستعد گسترش یافته و در نتیجه، اثرات مختلفی را روی آب زیرزمینی، پوشش گیاهی و خاک این مناطق برجای می گذارند. به ­منظور اندازه­گیری تغییرات خاک در ایستگاه پخش سیلاب دلیجان در استان مرکزی، هفت کانال پخش (به­ عنوان عرصه پخش) و...

متن کامل

بررسی تاثیر پخش سیلاب بر خصوصیات خاک و درصد پوشش گیاهی (مطالعه موردی: ایستگاه پخش سیلاب میانکوه یزد)

کاربرد سیل برای جبران کمبود رطوبت مورد نیاز رشد گیاه و کاهش خسارت‌های ناشی از آن به اشکال مختلف امکان‌پذیر است. با استفاده از سیستمپخش سیلاب، سیلاب‌ها‌ی فصلی در اراضی مستعد گسترش یافته و در نتیجه، اثرات مختلفی را روی آب زیرزمینی، پوشش گیاهی و خاک این مناطق برجای می‌گذارند.لذا این تحقیق با هدف بررسی تاثیر پخش سیلاب بر تغییرات...

متن کامل

بررسی تأثیر پخش سیلاب بر ویژگی‏ های فیزیکوشیمیایی خاک (مطالعه موردی: ایستگاه پخش سیلاب گچساران)

از ویژگی‏های مناطق خشک و نیمه‌خشک، علاوه بر کمبود و نقصان بارندگی، نزول بارش‌هایی با شدت نسبتاً زیاد و مدت کوتاه است؛ این حالت در اکثر مواقع به وقوع سیلاب ‏های حجیمی منجر می‏شود. این سیلاب ‏ها رسوبات فراوانی دارند که، در صورت گسترش آن‌ها در سطح اراضی، خصوصیات خاک را تغییر می‏دهند. در این تحقیق آثار گسترش سیلاب (پس از 12 سال از تأسیس ایستگاه پخش سیلاب گچساران) بر خصوصیات خاک بررسی شد. بدین ترتیب،...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
مهندسی و مدیریت آبخیز

ناشر: پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری

ISSN 2251-9300

دوره 1

شماره 4 2010

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023